解: ∵每个小正方形的边长为$ 1 $,
∴$S_{四边形ABCD}$
$=5×5-1-\frac 12×2×1-\frac 12×1×4-\frac 12×2×4-\frac 12×5×1$
$=14.5$
$(2)$连接$BD$,
则$ B C=2 \sqrt {5}$,$ C D=\sqrt {5}$,$ B D=5$,
∴$B D^2=BC^2+CD^2$
∴$B C \perp C D$,
∴$\triangle B C D $是直角三角形$.$